آکنه چیست؟
آکنه عارضه ی پوستی بسیار شایعی است که هشتاد و پنج درصد مردم آن را دردوره ای از زندگی خود تجربه می کنند. غالباً در صورت و پس از آن در پشت وگاهی هم در سینه ایجاد می شود.
در افراد جوان بیش تر در صورت و در بزرگ تر ها بیش تر در پشت دیده می شود. چون در دوره بلوغ شیوع بیش تری دارد، عده ای آن را یک پدیده فیزیولوژیک و علامت بلوغ میدانند ولی به هر حال با توجه به تأثیر ظاهری آن روی زیبایی و در موارد شدید به علت ایجاد عوارضی نظیر اسکار نیاز به درمان آن بیش تراحساس می شود.
این عارضه در واقع یک بیماری التهابی واحد های پیلو سباسه است که به شکل های کومدون ، پاپول ، پستول ، ندول، و ه می شود که برخی از انواع آن می توانند اسکار گذار باشند. ضایعات سطحی معمولاً پاپول و پوستول و ضایعات عمقی شامل پستول عمقی تر و ندول است؛ هر چه ضایعات التهابی عمیق تر باشد احتمال ایجاد اسکار بیش تر است.
عوامل موثر
- هر چند تأثیر مواد غذایی بر آن هنوز به اثبات نرسیده اما به نظر می رسد غذاهایی مانند شکلات ، شیرینی ، آجیل ، غذا های دریایی و لبنیات ممکن است درتشدید آن نقش ایفا کند.
- هفتاد درصد خانم ها دو تا هفت روز پیش از قائدگی دچار تشدید آکنه می شوند که ناشی از عوامل هورمونی است؛ استروژن و پروژسترون هم اثر ضد التهاب و هم اثر التهاب زایی دارند.
- آکنه اندوکرین در کسانی که بیماری کوشینگ ، آدرنوژنیتال و تخمدان
- هفتاد درصد خانم ها دو تا هفت روز پیش از قائدگی دچار تشدید آکنه می شوند که ناشی از عوامل هورمونی است؛ استروژن و پروژسترون هم اثر ضد التهاب و هم اثر التهاب زایی دارند.
- در پانزده درصد افراد تعریق سبب تشدید آکنه می شود.
- آکنه در مناطقی از پوست که در معرض سایش مداوم یا فشار هستند تشدید می شود.
- بعضی مشاغل که در آن محیط توأم با رطوبت است، یا تماس با روغن مثل پارافین وجود دارد، می تواند ایجاد آکنه نماید؛ همینطور کارخانه های تقطیر، قیر، آسفالت ، DDT ، آزبوست ، مواد تصفیه ی آب سنگین ، هیدرو کربن های معطر هالوژنه، سموم علف کش، کلر نفتالین ها، پلی کلر بی فنیل ها، نفتالین پلی برمینه، کلر فنول ها و کلر بنزن ها و کلرو بی فنیل اکسید می توانند باعث ایجاد آکنه شوند.
- در بعضی خانم های ۲۵ تا ۴۰ ساله آکنه از بهار شروع شده ، در .تابستان شدت یافته و درپاییز کنترل می شود که به آن آکنه ی بهاره گویند.
- بعضی دارو ها مانند استروئید ها، آندروژن ها و گنادوتروپین ها در خانم ها و ورزشکارانی که از این دارو ها استفاده می کنند می تواند باعث ایجاد آکنه شود. هم چنین تستوسترون، استانوزولول ، دارو های ضد صرع خصوصاً فنیتوئین ، ایزونیازید، آیوداید ها که در اکسپکتورانت ها و آرامبخش ها با مسکن ها و قرص های مینرال در سرما خوردگی استفاده می شوند نیز از عوامل ایجاد آکنه می باشند. قرص های ضد بارداری گاهی باعث کاهش و گاهی هم باعث افزایش آکنه می شود.
- آکنه اندوکرین در کسانی که بیماری کوشینگ ، آدرنوژنیتال و تخمدان پلی کیستیک دارند به به علت اختلالات هورمونی ایجاد می شود.
- بچه هایی که پیش از بلوغ آکنه شدید دارند باید از نظر اختلال اندوکرین مثل هایپرپلازی مادر زادی آدرنال بررسی شوند.
- آکنه آرایشی در اثر وجود مواد خاصی که در محصولات آرایشی هستند مثل لانولین ، روغن های گیاهی خاص ، بوتیل استئارات، لوریل الکل و اولئیک اسید ایجاد می شود.
- -حدود بیست درصد نوزادان به علت عبور آندروژن مادر از طریق جفت و اثر آن بر غده آدرنال نوزاد ممکن است در ماه اول تولد تعدادی کومدون داشته باشند؛ حتی در بعضی شیرخواران پسر از سه ماهگی تا پنج سالگی ممکن است آکنه شیر خوارگی دیده شود که شدت آن از آکنه نوزادی بیش تر است.
درمان
هرچند برای آکنه درمان قطعی وجود ندارد ولی درمان های مرسوم از شدت آن می کاهد واز به جای گذاشتن اسکار تا حدی جلوگیری می کند.
شروع اثر درمان های موضعی حداقل دو ماه طول خواهد کشید بنابراین حوصله و همکاری بیمار برای درمان ضروری است.
مراقبت های بهداشتی نیز یکی از عوامل مهم در نتیجه ی درمان می باشد که شامل :
شستشوی منظم پوست با آب گرم و مواد کراتولیتیک که با حذف چربی اثر محدودی دردرمان دارد.
بیمار نباید از روغن ها حالت دهنده های مو ، نرم کننده و مواد آرایشی و بهداشتی چرب استفاده نماید.
درمان تخصصی
الف) درمان موضعی:
لایه بردار ها مانند ترتینوئین که ترجیحاً برای ضایعات غیر التهابی مصرف می شود. حدود چهار تا شش هفته ی اول باعث تشدید ضایعات شده و پس از هشت تا دوازده هفته پاسخ مناسب ظاهر می شود. به علت ایجاد حساسیت به نور باید در طول روز از ضد آفتاب مناسب استفاده کرد.
نسل جدید ترکیبات رتین آ با نام های دیفرین یا آداپالن و تازاروتن با ایجاد عوارض کم تر برای پوست های حساس بسیار مناسب هستند.
آنتی بیوتیک های موضعی: که معروف ترین آنها محلول ها یا ژل های دو تا پنج درصد اریترومایسین و کلیندامایسین و مترونیدازول می باشد. در زمان مصرف اینها نیز به علت ایجاد حساسیت به نور باید از ضد آفتاب مناسب استفاده نمود.
ب) درمان سیستمیک:
در آکنه های متوسط تا شدید درمان موضعی توأم با خوراکی به کار می رود تا بعد از کنترل مناسب و قطع دارو های خوراکی درمان موضعی ادامه یابد.
آنتی بیوتیک های خوراکی: رایج ترین آنها شامل تتراسایکلین و خانواده ی آن و اریترومایسین می باشد.
آنتی آندروژن ها: مانند قرص های جلوگیری از بارداری و اسپیرونولاکتون
کورتون ها: مانند دگزامتازون و پردمیزولون با دوز های پایین که در عرض یک ماه به صفر میرسد.
ایزو ترتینوئین خوراکی: در آکنه های بسیار شدید و مقاوم به درمان و نودولوکیستیک استفاده می شود طول دوره ی درمان چهار تا شانزده ماه است ، پس از درمان بسیاری از بیماران برای چند سال در خاموشی می مانند و اود پس از آن بسیار کم تر از سایر درمان های رایج است این دارو تراتوژن است اما موتاژن یا کارسینوژن نیست.
برای جلوگیری از ایجاد عوارض احتمالی باید یک آزمایش شامل تری گلیسیرید، تست کبدی و شمارش گلبول های قرمز به صورت اولیه و سپس ماهی یک بار انجام داد.
